Uzyskanie Licencji Transportowej w wybranych krajach Unii Europejskiej.

Należy zacząć od tego, iż zgodnie z przepisami art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym podjęcie i wykonywanie transportu drogowego wymaga uzyskania zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego, na zasadach określonych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009 z dnia 21 października 2009 r. ustanawiającym wspólne zasady dotyczące warunków wykonywania zawodu przewoźnika drogowego.

W przypadku działalności transportowej w zakresie międzynarodowego przewozu rzeczy wymagane jest posiadanie przez przedsiębiorcę odpowiedniej licencji transportowej.
Od 15 sierpnia 2013 roku obowiązuje tzw. licencja wspólnotowa wydawana przewoźnikowi przez państwo członkowskie, w którym przedsiębiorstwo transportowe stacjonuje lub w którym posiada uprawnienia do świadczenia międzynarodowego przewozu drogowego rzeczy.

Biorąc pod lupę licencje transportowe EU można wysnuć wnioski, iż przepisy europejskie definiujące warunki i kryteria wykonywania zawodu przewoźnika drogowego w znacznej mierze pokrywają się z regulacjami krajowymi.

Co do zasady dyrektywa 2003/59/WE38 określająca warunki wykonywania zawodu kierowcy, a także wspomniane wcześniej rozporządzenie (WE) nr 1071/200937 dotyczące przewoźników powinny być zgodne we wszystkich krajach członkowskich.

Niekwestionowanym elementem wspólnym, wymaganym podczas wydawania licencji transportowej w EU  jest nieposzlakowana opinia zarządzających transportem.

Kto zatem spełnia przytoczony wymóg?

Krótko rzecz ujmując - osoba niekarana, a w szczególności niekarana w zakresie przepisów transportowych, prawa pracy i bezpieczeństwa drogowego.

Uzyskanie licencji transportowej we wszystkich krajach członkowskich wiąże się ze spełnieniem określonych wymagań kapitałowych, ale już samo ich udokumentowanie odbywa się w różnoraki sposób.

Teoretycznie licencja transportowa EU przyznawana jest w każdym kraju unijnym na podstawie ujednoliconych kryteriów, w praktyce natomiast w regulacjach poszczególnych krajów występują pewne rozbieżności, które mogą dawać przewagę konkurencyjną.

Jednym z takich aspektów jest pojawiający się, w niektórych państwach  wymóg ilościowy m.in. na podstawie, którego przyznaje się licencję transportową  przedsiębiorstwom posiadającym więcej niż określoną liczbę pojazdów lub przekraczającym minimalny tonaż rocznie.

Nie należy zapominać o  koszcie uzyskania licencji transportowej EU, który różni się znacząco w poszczególnych państwach członkowskich. Uzyskanie pozwolenia na prowadzenie działalności transportowej w zakresie międzynarodowego przewozu rzeczy wiąże się z otrzymaniem pozytywnego wyniku z testu egzaminacyjnego, który w każdym państwie członkowskim występuje w formie pisemnej, przy czym Niemcy i Belgia dopuszczają egzamin ustny jako składnik oceny ogólnej.

A jak egzamin wygląda w poszczególnych krajach?

W Rumunii, Włoszech i Irlandii elementem egzaminacyjnym jest dwugodzinny test pisemny. W Republice Czeskiej, Francji, Szwecji, Holandii i Belgii egzamin trwa ponad trzy godziny.

Belgii egzamin trwa ponad trzy godziny.

Niektóre państwa członkowskie przewidują pewne zwolnienia z egzaminów dla przewoźników, którzy w odpowiedni sposób udokumentują zebrane doświadczenie, a także przedstawią  wymagane dyplomy i certyfikaty.

W związku z istniejącymi w poszczególnych krajach Unii Europejskiej różnicami w wymogach, które należy spełnić starając się o licencję transportową, poniżej opisano warunki i kryteria wykonywania zawodu przewoźnika drogowego dla każdego z państw.

Francja

Przepisy krajowe określają, iż aby móc prowadzić działalność jako przewoźnik, przedsiębiorstwo przewozowe lub przedsiębiorstwo wynajmujące pojazdy do przewozu musi być zarejestrowane w prefekturze regionalnej/Radzie Miasta, w której znajduje się siedziba przedsiębiorstwa. Każde firma transportowa musi posiadać biuro zarządu na terenie Francji, w której zlokalizowane są dokumenty związane z prowadzeniem działalności.  

Ponadto, wnioskujący muszą spełnić poniższe warunki:

• Adekwatność kapitałowa

Do obowiązków przewoźnika należy prowadzenie obliczeń zdolności finansowej w celu określenia kwoty kapitału własnego, który jest wymagany w odniesieniu do jego floty.   Każdego roku przedsiębiorstwo musi zwrócić się do Directions Régionales de l'Equipement (DRE) z nowym arkuszem obliczeniowym w celu sprawdzenia, czy nadal spełnia wymóg zdolności finansowej.

W przypadku, kiedy firma transportowa nie spełnia wymaganych warunków ekonomicznych i społecznych mających zastosowanie do przepisów transportowych, Ministerstwo ma prawo do odebrania licencji transportowej  włącznie z konfiskatą pojazdów.

• Kompetencje zawodowe

Wymóg skutecznie wyeliminował wcześniejsze możliwości, zgodnie z którymi jeden zarządzający transportem mógł składać wniosek w imieniu kilku spółek zależnych. Obecnie kompetencje zawodowe można udokumentować przedstawiając  zaświadczenie o posiadanych kwalifikacjach lub odbywając wymagany staż.

Świadectwo kwalifikacji można uzyskać poprzez przystąpienie do egzaminów, odbycie praktyki zawodowej lub zdobycie kwalifikacji. Egzamin kompetencji zawodowych odbywa się co roku i trwa cztery godziny i przebiega w formie testu wielokrotnego wyboru z zakresu zarządzania i prowadzenia przedsiębiorstwa. 

Doświadczenie zawodowe uzyskuje się poprzez udokumentowanie pięcioletniego stażem pracy.

Bułgaria

W Bułgarii procedura przyznawania licencji transportowej trwa około 30 dni. Ustawodawca nakłada na przedsiębiorcę obowiązek posiadania ubezpieczenia OC oraz ubezpieczenia pracowników w transporcie drogowym w razie wypadku podczas pracy. 

Dużym ułatwieniem jest możliwość założenia firmy wyłącznie z jednym pojazdem. Przedsiębiorstwo musi spełniać wszystkie wymagania rozporządzenia w sprawie dostępu do zawodu - minimalna zdolność finansową 9 000 Euro dla pierwszego pojazdu i 5 000 Euro dla każdego kolejnego lub pokrycie w instrumencie finansowych,  a także powinno posiadać udokumentowane kompetencje zawodowe.

Aby uzyskać licencję transportową UE przewoźnik musi spełnić dodatkowe wymogi, m.in. firma powinna posiadać własne lub wynajęte biuro, w którym zadeklaruje przechowywanie dokumentacji dotyczącej działalności transportowej wraz z adresem pocztowym, a także parking do postoju pojazdów oraz zaplecze odpowiednie do obsługi technicznej i  konserwacji pojazdów. 

Estonia

Proces wydawania licencji transportowej UE trwa do 56 dni kalendarzowych, a w uzasadnionych przypadkach może zostać wydłużony o kolejne 28 dni. Przedsiębiorstwa transportu drogowego, które mają siedzibę w Estonii muszą przestrzegać przepisów ustawy o transporcie drogowym i ustawy o transporcie publicznym obowiązujących w Republice Estońskiej. W przeciwieństwie do Bułgarii do uzyskania licencji transportowej nie jest wymagane ubezpieczenie.

W wypadku braku możliwości spełnienia  wymogu zdolności finansowej w drodze odstępstwa każde przedsiębiorstwo transportu drogowego może wykazać swoją zdolność finansową za pomocą ubezpieczenia od odpowiedzialności zawodowej (rozporządzenie (WE) nr 1071/2009 art. 7). Koszt ubezpieczenia od odpowiedzialności zawodowej zależy od wielu wskaźników, m.in. wielkości przedsiębiorstwa (obrót, liczba pojazdów), rodzaju przewożonych towarów, wcześniejszej działalności przedsiębiorstwa itp.

Czechy

W wypadku Czech proces weryfikacyjny trwa zaledwie kilka minut, jeśli tylko wnioskodawca udokumentuje:

• Zdolność finansową

Powinna zostać wykazana zgodnie z literą Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej. W przypadku przewoźników wykorzystujących w transporcie duże pojazdy zdolność finansowa wykazywana jest wobec urzędu ds. transportu na podstawie ostatniego roku kalendarzowego licząc od lipca bieżącego roku.

• Kompetencje zawodowe

Zostają poświadczone certyfikatem kompetencji zawodowych w zakresie transportu drogowego wydanego przez władze transportowe, na podstawie pozytywnego wyniku egzaminu, zgodnie z warunkami określonymi w rozporządzeniu Unii Europejskiej.

Dodatkowo przewoźnik do uzyskania licencji transportowej EU musi spełnić warunek posiadania minimum trzech nowych pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej 60 ton, a także stacjonarnego biura i minimalnego ubezpieczenia wynikającego z regulacji europejskich.

Rząd czeski nie nakłada żadnych innych przepisów, które muszą być przestrzegane w kraju.

Opłata od wniosku o wspólnotową licencję transportową wynosi 1000 CZK (40 €).

Litwa

Proces przyznawania licencji transportowej EU trwa około dwóch tygodni, a wnioskujący może odstąpić od zgłaszania pojazdu i wówczas zezwolenie będzie wydane bez wpisu o pojeździe. Dopisanie pojazdu do licencji może nastąpić w każdym momencie.

Wymagania kapitałowe są identyczne jak w przypadku innych krajów EU. Najlepiej jest podnieść kapitał zakładowy do wymaganych kwot.

Holandia

Zgodnie z holenderską ustawą o transporcie drogowym (Wegvervoer Goederen - WWG), aby zostać przewoźnikiem drogowym należy posiadać licencję wspólnotową.  Owa licencja ma zastosowanie zarówno do transportu krajowego  i międzynarodowego.

Dodatkowym wymogiem w Holandii jest obowiązek zarejestrowania działalności transportowej w Izbie Handlowej, a firma transportująca żywność i/lub produkty spożywcze musi zarejestrować się w holenderskim Urzędzie ds. bezpieczeństwa żywności (VWA).

W przypadku zmiany formy prawnej firmy, posiadacz licencji musi ubiegać się o nową licencję transportową wraz z wymogiem spełnienia wszystkich warunków.

Licencja transportowa EU  jest ważne przez pięć lat, a sześć miesięcy przed zakończeniem zezwolenia zostaje wysłany wniosek o przedłużenie, który umożliwia przedłużenie licencji o następne pięć lat.

• Kompetencje zawodowe

Ministerstwo Infrastruktury i Środowiska w Holandii wymaga zdobycia kwalifikacji zawodowych w komercyjnym transporcie krajowym i transgranicznym. Wydział CCV w CBR przeprowadza egzaminy w imieniu Stichting Examenbureau Beroepsvervoer. Aby zostać przedsiębiorcą transportowym z licencją wspólnotową wnioskodawca musi stale i skutecznie zarządzać operacjami transportowymi i mieć rzeczywisty związek z przedsiębiorstwem. Ponadto zarządzający transportem musi mieszkać na terenie Unii Europejskiej.

• Wymagania kapitałowe

Przedsiębiorstwo transportowe musi posiadać dostęp do kapitału i rezerw. Wymagania kapitałowe są ustalone na poziomie 9 000 EUR dla pierwszego pojazdu i 5 000  EUR na każdy dodatkowy pojazd. Kapitał musi być obecny w formie majątku własnego lub pożyczki podporządkowanej. Ponadto przedsiębiorstwa muszą udowodnić swoją zdolność kredytową za pomocą bilansu otwarcia, uzupełnionego zestawieniem aktywów i oświadczeniem księgowym.

Firma transportowa powinna posiadać co najmniej jedno biuro, w którym można przechowywać dokumenty dotyczące głównej działalności przedsiębiorstwa, w tym dokumenty księgowe, dokumenty dotyczące zarządzania personelem oraz dane dotyczące czasu jazdy i odpoczynku.

Licencja transportowa EU jest niczym innym jak pozwoleniem wykonywania transportu zgodnie z prawem, zatem oczywistym staje się potrzeba jej posiadania przez przewoźników wykonujących transport międzynarodowy. Uzyskanie licencji wspólnotowej wiąże się z dopełnieniem przez przedsiębiorców licznych warunków i wymogów, gdyż jest to dokument, który zapewnia bezpieczeństwo na drogach zarówno innym kierowcom, jak i osobom, które korzystają z usług firm transportowych.

Należy pamiętać, iż oddzielną kategorię stanowią zezwolenia na transport odpadów, których pozyskanie wiąże się ze spełnieniem odrębnych warunków.

Serdecznie zapraszamy do dyskusji, wymiany doświadczeń i zadawania pytań.